پهنه بندی خطر زمین لرزه های ناشی از فعالیت گسل شمال تهران براساس اطلاعات دیرینه لرزه شناسی

چکیده این پژوهش به منظور بررسی و انجام مطالعات لرزه خیزی، لرزه زمین ساخت، تحلیل و پهنه بندی خطر زمین لرزه در گستره شهر تهران، همچنین پهنه بندی خطر زمین لرزه در محدوده مذکور تهیه شده است. این بررسی ها شامل شناسایی و معرفی مهم ترین چشمه های لرزه زا، بررسی پیشینه لرزه خیزی، بررسی ویژگی های لرزه خیزی گستره مورد مطالعه، برآورد خطر گسلش احتمالی، برآورد پارامترهای لرزه خیزی و ارائه بیشینه مقادیر پارامترهای جنبش نیرومند زمین در شهر تهران به منظور مقاوم سازی سازه های شهری در مقابل خطر زمین لرزه می باشد. بدین منظور گستره وسیعی پیرامون تهران به شعاع 150 کیلومتر توسط نگاره های ماهواره ای و نقشه هایزمین شناسی مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج حاصل از این مطالعه جهت مدل نمودن چشمه های لرزه زا به کار گرفته شده است.گسل های فعال منطقه با پردازش تصاویر ماهواره ای و نقشه های زمین شناسی مورد بررسی قرار گرفته اند. از این میان گسل شمال تهران با سازو کار معکوس و شیب به سوی شمال، در فاصله اندکی از شهر تهران قرار گرفته است و بیشترین شتاب را در تهران بزرگ ایجاد می نماید.پس از آن به شناسایی عناصر ساختاری منطقه پرداخته شده و نهایتاً تعداد 22 گسل مهم در منطقه شناسایی و مورد بررسی دقیق قرار گرفتند. بزرگای بیشینه منتسب به گسل های محدوده مورد مطالعه بر اساس روابط تجربی که میان طول گسیختگی و بزرگای زمین لرزه موجود است، با اعمال وزن مناسب برآورد گردیده است. نتایج مطالعات دیرینه لرزه شناسی را می توان به دو بخش عمده تقسیم نمود. بخش اول تاریخ و بزرگای رویداد های دیرینه و بخش دوم نرخ لغزش گسل بر حسب میلیمتر در سال(در طی دوره فعالیت). از آنجا که داده های سن سنجی همواره با خطاهای بزرگی همراه هستند و در برخی موارد انجام سن سنجی برای برخی رخداد ها امکان پذیر نیست، لذا نرخ لغزش حاصل از این مطالعات از اعتبار بیشتری برخوردار است. در این پژوهش داده های بخش دوم یعنی نرخ لغزش گسل (در نرم افزار ez-frisk) به منظور بررسی تاثیر داده های دیرینه لرزه شناسی در مطالعات پهنه بندی خطر، استفاده گردیده است. قبل از انجام این پژوهش گسل های شمال ری و جنوب ری و کهریزک به عنوان چشمه های لرزه زا برای این پهنه از ایران در مطالعات لرزه خیزی در نظر گرفته می شدند که طبق آخرین مطالعات انجام شده ، در این پایان نامه اثر عارضه زمین شناسی از محاسبات حذف گردید. شتاب نیرومند زمین برای موئلفه افقی برای سطوح طراحی لرزه ای obeو dbe به روش احتمالی محاسبه گردیده است. دو گسل اصلی شمال تهران و پارچین عامل اصلی تهدید خطر لرزه ای برای تهران به شمار می روند. به علاوه نقشه های سه بعدی جدایش خطر لرزه ای برای دوره ی بازگشت های 145 ساله و 475 ساله و پریودهای زمانی 2/0 و 5/0 و 2 و 4 ثانیه تهیه شده است. نهایتا به کمک روش شمارش جعبه ای بعد فرکتال حاصل از سه قسمت گسل شمال تهران محاسبه شد که بر مبنای آن قطعه ی مرکزی گسل شمال تهران دارای بیشترین مقادیر بعد فرکتال گسلش و زمین لرزه می باشد که این مقدار بالای بعد فرکتال قسمت میانی گسل را با خطر لرزه ای بالاتر از دو قسمت دیگر معرفی می کند.